Alymlar aýlanýan buz diýlip atlandyrylýan materialyň ilkinji üç ölçegli nusgasyny döretmek arkaly magnit zarýadyny ulanýan güýçli enjamlary döretmek ugrunda ädim ätdiler.
Aýlanýan buz materiallary, magnitiň ýekeje polýusy ýaly özüni alyp barýan kemçiliklere eýe bolany üçin gaty adaty däl.
Magnit monopollar diýlip hem atlandyrylýan bu ýeke polýus magnitler tebigatda ýok;her magnit materialy iki bölege bölünse, hemişe demirgazyk we günorta polýus bilen täze magnit döreder.
Alymlar onlarça ýyl bäri tebigatyň esasy güýçlerini ahyrky netijede tebigatyň esasy güýçlerini hemme zadyň teoriýasy diýlip atlandyrylýan topara bölmek umydy bilen tebigy fizikany bir üçegiň aşagyna goýmak umydy bilen uzakdan gözleýärler.
Şeýle-de bolsa, soňky ýyllarda fizikler iki ölçegli aýlaw buz materiallaryny döretmek arkaly magnit monopolyň emeli görnüşlerini öndürmegi başardylar.
Häzirki wagta çenli bu gurluşlar magnit monopoliýasyny üstünlikli görkezdiler, ýöne material bir tekizlik bilen çäklenende şol bir fizikany almak mümkin däl.Hakykatdanam, aýlanýan buz panjarasynyň aýratyn üç ölçegli geometriýasy, magnit monopollaryny meňzeýän kiçijik gurluşlary döretmekde adaty bolmadyk ukybynyň açarydyr.
Kardiff uniwersitetiniň alymlarynyň ýolbaşçylygyndaky topar şu gün “Tebigat aragatnaşygy” neşirinde çap edilen täze gözlegde, çylşyrymly 3D çap we gaýtadan işlemegiň görnüşini ulanyp, aýlanýan buz materialynyň ilkinji 3D nusgasyny döretdi.
Topar 3D çaphana tehnologiýasynyň olara emeli aýlaw buzunyň geometriýasyny düzmäge mümkinçilik berendigini, ýagny magnit monopollarynyň ulgamlarda emele gelişine we aýlanmagyna gözegçilik edip biljekdigini aýdýar.
Mini monopole magnitleri 3D görnüşinde dolandyryp bilmek, güýçlendirilen kompýuter ammaryndan başlap, adam beýnisiniň nerw gurluşyna meňzeýän 3D hasaplaýyş torlaryny döretmeklige çenli köp sanly programmany açyp biler.
“10 ýyldan gowrak wagt bäri alymlar iki ölçegde emeli aýlaw-buz döredýärler we öwrenýärler.Şeýle ulgamlary üç ölçegli giňeltmek bilen, buz-monopole fizikasynyň has takyk şekillendirilmegini gazanýarys we üstleriň täsirini öwrenip bilýäris "-diýip, Kardiff uniwersitetiniň Fizika we astronomiýa mekdebiniň baş ýazyjysy doktor Sam Ladak aýtdy.
"Bu, ilkinji gezek nanoskale boýunça dizaýn boýunça aýlanýan buzuň takyk 3D nusgasyny döretmegi başardy."
Emeli aýlaw buz häzirki zaman 3D nanofabrika usullaryndan peýdalanyp döredildi, kiçijik nanowirler panjara gurluşynda dört gatda saklandy, özi-de adam saçynyň ininden az ölçedi.
Magnit güýjüne duýgur bolan magnit güýç mikroskopiýasy diýlip atlandyrylýan ýörite mikroskopiýa, soňra enjamda bar bolan magnit zarýadlaryny göz öňüne getirmek üçin ulanyldy, bu topara bir polýusly magnitleriň 3D gurluşy boýunça hereketini yzarlamaga mümkinçilik berdi.
Doktor Ladak sözüni şeýle dowam etdirdi: "Biziň işimiz möhümdir, sebäbi nanoskale 3D çaphana tehnologiýalarynyň, adatça himiýa arkaly sintezlenýän materiallary meňzeş etmek üçin ulanylyp bilinjekdigini görkezýär".
“Netijede, bu eser emeli panjaranyň 3D geometriýasyna gözegçilik etmek arkaly material häsiýetleri sazlanan täze magnit metamateriallary öndürmek üçin serişde berip biler.
“Gaty disk ýa-da magnit tötänleýin giriş ýady enjamlary ýaly magnit saklaýyş enjamlary, bu öňegidişlige uly täsir edip biljek başga bir ugur.Häzirki enjamlar elýeterli üç ölçegden diňe ikisini ulanýandygy sebäpli, saklanyp bilinjek maglumatlaryň mukdaryny çäklendirýär.Monopollary magnit meýdany ulanyp 3D panjaranyň töwereginde aýlap bolýandygy sebäpli, magnit zarýady esasynda hakyky 3D saklaýjy enjam döredip bolar. ”
Iş wagty: 28-2021-nji maý